Красота и богатство азербайджанского языка

[+Bodriy 25,745]

5 minutes ago, A_12 said:

Вопрос к азербайджаноязычным юзерам. Так как формально грамматику азербайджанского языка мы, русскоязычные, не учили, то хотелось бы спросить есть ли правило по применению слов «етдим» и «елядим»? Интуитивно чувствуется и разница в смысле слов и их неверное использование в некоторых случаях. Однако есть ли формальное правило и что оно гласит я не знаю. 

Что-то вроде “to do” and “to make” должно быть.

Считаю неверное взаимное использование этих слов одной из грубых ошибок упрощающих язык. Мы редко к этому относимся с должным вниманием (

Elədim - ədəbi dil forması deyil. Eləmək feli yoxdur.

[+A_12 Topic Author 27,914]

4 minutes ago, Bodriy said:

Elədim - ədəbi dil forması deyil. Eləmək feli yoxdur.

Amma dilimizde movcud olduguna gore artiq hansisa bir mefhumu ifade etmek ucun yaranib. 

Откуда-то же это слово появилось и не в нашем даже поколении. Мне кажется etmek отображает какое-то более конкретное, оформленное, законченное действие («to do»), 

а elemek это действие в процессе, подразумевающее какой-то творческий результат (эквивалент «to make»). 

Но это опять же интуитивно, у другого могут быть иные ощущения от смысла этих слов.

Например, не звучит вопрос «дерслерини етдин?» в то время как елядин вполне привычно. 

[+Bodriy 25,745]

18 minutes ago, A_12 said:

Amma dilimizde movcud olduguna gore artiq hansisa bir mefhumu ifade etmek ucun yaranib. 

Откуда-то же это слово появилось и не в нашем даже поколении. Мне кажется etmek отображает какое-то более конкретное, оформленное, законченное действие («to do»), 

а elemek это действие в процессе, подразумевающее какой-то творческий результат (эквивалент «to make»). 

Но это опять же интуитивно, у другого могут быть иные ощущения от смысла этих слов.

Например, не звучит вопрос «дерслерини етдин?» в то время как елядин вполне привычно. 

Sözün kökü - et (etmək) felidir. Eləmək (elə) cockney Azərbaycan ifadəsidir. Bu feldə ETMƏK söz kökünün hərbi (məcburi hərəkət forması) termin olduğu görünür. ELƏMƏK isə qəti hərəkət formasından yayınmaq meylidir. Səbəbini izah etməyə məncə ehtiyac yoxdur. ))))))

[+God_bless_you 25,555]

19 minutes ago, Bodriy said:

Sözün kökü - et (etmək) felidir. Eləmək (elə) cockney Azərbaycan ifadəsidir. Bu feldə ETMƏK söz kökünün hərbi (məcburi hərəkət forması) termin olduğu görünür. ELƏMƏK isə qəti hərəkət formasından yayınmaq meylidir. Səbəbini izah etməyə məncə ehtiyac yoxdur. ))))))

Haglısınız eləmək feli grammatikada yoxdu. Bu danışıq dilində etmək felinin deyişdirilmiş formasıdı. Yəni argo sözdü.. 

[+A_12 Topic Author 27,914]

16 hours ago, Bodriy said:

 

16 hours ago, God_bless_you said:

 

А не кажется ли вам, что это тоже некая проблема лингвистики? Слово есть, широко употребляется, на протяженнии многих лет, а грамматического обоснования, исследования этимологии, инкорпорации его в языковую систему нет. Легко сказать 'такого слова в грамматике языка нет". Но оно-то в языке существует.
Грамматика отстает или словообразование ушло вперед? Одно из двух... бу сёз олмасын башгасы олсун... речь о работе над развитием языка.

 

[+Царь 15,697]

13 минут назад, A_12 сказал:

А не кажется ли вам, что это тоже некая проблема лингвистики? Слово есть, широко употребляется, на протяженнии многих лет, а грамматического обоснования, исследования этимологии, инкорпорации его в языковую систему нет. Легко сказать 'такого слова в грамматике языка нет". Но оно-то в языке существует.
Грамматика отстает или словообразование ушло вперед? Одно из двух... бу сёз олмасын башгасы олсун... речь о работе над развитием языка.

 

Это не проблема. Это естественный процесс. Словообразование впереди и должно быть. Пока слово образуется, пока распространится и приживется. На это время нужно. Отсюда и опоздание. НМВ, это нормальное явление.

[+A_12 Topic Author 27,914]

11 minutes ago, Царь said:

Это не проблема. Это естественный процесс. Словообразование впереди и должно быть. Пока слово образуется, пока распространится и приживется. На это время нужно. Отсюда и опоздание. НМВ, это нормальное явление.

Конечно естественный процесс. Грамматика не может обрабатывать и объяснять слова, которых еще нет )) Однако если слово существует уже несколько поколений, то она явно запаздывает с выполнением своих функций.

[+Царь 15,697]

5 минут назад, A_12 сказал:

Конечно естественный процесс. Грамматика не может обрабатывать и объяснять слова, которых еще нет )) Однако если слово существует уже несколько поколений, то она явно запаздывает с выполнением своих функций.

Потому, что есть более насущные проблемы. А слово - ну есть оно и есть, народ понимает, и слава богу. Как будет свободное время, внедрят сразу 100 новых слов официально.

[+Bodriy 25,745]

5 hours ago, A_12 said:

А не кажется ли вам, что это тоже некая проблема лингвистики? Слово есть, широко употребляется, на протяженнии многих лет, а грамматического обоснования, исследования этимологии, инкорпорации его в языковую систему нет. Легко сказать 'такого слова в грамматике языка нет". Но оно-то в языке существует.
Грамматика отстает или словообразование ушло вперед? Одно из двух... бу сёз олмасын башгасы олсун... речь о работе над развитием языка.

 

Etmək və Eləmək kimi sözlər hərtərəfli tədqiq olunub. Etmək elə bir feldir ki, dilimizin mərkəzi hərəkət formasını əks etdirən bir neçə əsas sözlərdən biridir. İlk qrammatika və hüsn-xətt dərsliklərində də geniş istifadə edilir və başlanğıc üçün öyrənilmə vasitəsi kimi təqdim olunur. Dilimizin bütün quruluşu tədqiq olunub, işlənilib və sütunlaşdırılıb. Sadəcə kitabları açıb öyrənmək lazımdır. 

[+A_12 Topic Author 27,914]

27 minutes ago, Bodriy said:

Etmək və Eləmək kimi sözlər hərtərəfli tədqiq olunub. Etmək elə bir feldir ki, dilimizin mərkəzi hərəkət formasını əks etdirən bir neçə əsas sözlərdən biridir. İlk qrammatika və hüsn-xətt dərsliklərində də geniş istifadə edilir və başlanğıc üçün öyrənilmə vasitəsi kimi təqdim olunur. Dilimizin bütün quruluşu tədqiq olunub, işlənilib və sütunlaşdırılıb. Sadəcə kitabları açıb öyrənmək lazımdır. 

bilmeyenler bilenlerden sorusha bilmez? mutleq kitabi acmalidir? ))) cavab vermeye bilersiniz cunki zarafat edirem, elbette ki kitab vereni insan ne qeder bilikli olduqundan asili olmayaraq vere bilmez. Forum cercivesinde ise meslehetlesmeyin oz gozelliyi var.

Вот к примеру сегодня нашел вот такую книгу. Может кому-то и понадобится. Совет с Вас, книга с меня. ))

Azərbaycan ədəbi dilinin tarixi

[+Bodriy 25,745]

3 minutes ago, A_12 said:

bilmeyenler bilenlerden sorusha bilmez? mutleq kitabi acmalidir? ))) cavab vermeye bilersiniz cunki zarafat edirem, elbette ki kitab vereni insan ne qeder bilikli olduqundan asili olmayaraq vere bilmez. Forum cercivesinde ise meslehetlesmeyin oz gozelliyi var.

Вот к примеру сегодня нашел вот такую книгу. Может кому-то и понадобится. Совет с Вас, книга с меня. ))

Azərbaycan ədəbi dilinin tarixi

Çox yaxşı mənbədir. Dilçi olmadığım üçün xüsusi ədəbiyyatla heç vaxt məşğul olmamışam. Necə ki, 35 il əvvəl istitutu bitirmişəm, o vaxtdan da ümumiyyətlə dərsliklərə müraciət etməmişəm. Sənətim də elə bir sahəyə aiddir ki, Azərbaycan dilində son və ilk dərsliklər XX-ci əsrin 50-60-cı illərində içıq üzü görüb. Sonradan ya English dilli ədəbiyyat,  nadir hallarda isə rus dilində nəsə oxumaq məcburiyyətində olmuşam. Bu səbəbdən mənim ana dilində biliklərim və qəbul etdiklərim qocafəndi kimi görünə bilər və bu sahədə çoxlu sayda mübahisələrim də olur. Xüsusilə də çağdaş dilimizə Anadolu türkcəsini gətirənlərlə. Bu isə tamam başqa araşdırmanın mövzusudur. 

[Bushido 122,777]

Məlumdur ki, “da,də”-ni bitişik, yoxsa ayrı yazmağı internet istifadəçilərimizin (gənclərin də deyə bilərik) azı 70%-i bacarmır, bəlkə də daha çoxu.

 

Bir-bir oturub izah etmək ki, bu cümlədə bitişikdir, bu cümlədə ayrıdır – çətin məsələdir.
Yaxud ədat buna deyilir, şəkilçi ona, bağlayıcı buna – bu da çətindir. Öyrənsəydilər, məktəbdə öyrənərdilər.

Birdəfəlik öyrənə bilmələri üçün kiçik bir “hack” lazımdır.

 

Bir dəfə hansısa Türkiyə filmində eşitmişim, xoşuma gəlmişdi (Bizim türkcədə olduğu kimi, onlarda da bu problem var, hətta onlarda daha qəlizdir).
Siz də dost-tanışın sosial mediada tez-tez bu qıcıqlandırıcı xətanı təkrar etdiyini görəndə, izah kimi bundan istifadə edə bilərsiniz:

 

“Da”,”də”-ni cümləndən çıxar, əgər cümlənin mənası itdisə, deməli bitişik yazılır.

Cəmi bir cümləlik, sadə həll.

Daha yaxşı izah üçün nümunə deyim:

 

Misal 1: “Mən*də sizin tədbirinizə gəlmək istəyirəm” – “də”-ni çıxarsaq, alarıq: “Mən sizin tədbirinizə gəlmək istəyirəm”.
Məna itdimi? Xeyr. Hər iki cümlədə fikir aydındır və eynidir: mən tədbirə gəlmək istəyirəm.
Deməli, buradakı “də” ayrı yazılır.

 

Misal 2: “Mən*də çoxlu bədii kitab var” – də-ni çıxarsaq, alarıq: “Mən çoxlu bədii kitab var”.
Məna itdimi? Bəli. Nəinki itdi, hətta yanlış cümlə alındı. Deməli, buradakı “də” bitişikdir. (yəni, şəkilçidir)

 

Misal 3: “Belə*də savadsızlıq olar?” – də-ni çıxarsaq, alarıq: “Belə savadsızlıq olar?”
Məna itdimi? Xeyr. Hər ikisində eyni fikir var. Deməli, buradakı “də” ayrı yazılır.

 

Misal 4: “Mən*də*də o kitabdan var” – burada iki “də” var. İkincini çıxarsaq, alarıq: “Məndə o kitabdan var”.
Məna itdimi? Xeyr. Birincini də çıxaraq: “Mən o kitabdan var”. Məna itdi. Deməli birinci bitişik yazılır, ikinci ayrı, yəni: “Məndə də o kitabdan var”.

 

Bəli, əslində çox sadədir, amma ortada olan fakt onu göstərir ki, əksəriyyət bu bəsit fərqi öyrənməyib.

 

 

“Da”, “də” ayrı, yoxsa bitişik – E-Haci.net

E-HACI.NET

---

Məlumdur ki, \

 

[Bushido 122,777]

 Qrammatikamızın qlobal problemlərindən biri də «da», «də» ədatları və bağlayıcılarının "-da", "-də" yerlik hal şəkilçilərindən fərqləndirilməməsi, bitişik yazılmasıdır. 

Əslində, məsələ çox sadədir:

1. Ədatlar və bağlayıcılar ayrı, şəkilçilər bitişik yazılır.
2. Söz Kimdə? Nədə? Harada? sualına cavab verirsə, deməli, -da, -də şəkilçidir və bitişik yazılır.
3. İştirak mənasını verən da, də bağlayıcıları və da, də ədatları isə ayrı yazılır.

Məsələn:
Şəkilçi kimi:
 

Məndə çoxlu otaq bitkisi var. (kimdə?)

Sizdə bu barədə məlumat var? (kimdə?)

Bergen şəhəri Norveçdə yerləşir. (harada?)

Kitabda bu barədə heç nə deyilməyib. (nədə?)

Bağlayıcı kimi:
 

Mən də ora gedəcəm. ( həmçinin mən, həm də mən)

Bəs sən də gələcəksən?

Norveç də Skandinaviya ölkəsidir?

Artıq qaranlıq gec düşür, havalar da isinir.

Ədat kimi:
 

Belə də vicdansızlıq olar?

Gəl çıx da!

Cümlədə həm bağlayıcı, həm də yerlik hal şəkilçisi:

 

Məndə də o kitabdan var.

Sizdə də işıq yoxdur?

Norveçdə də hava soyuqdur.

Bağlayıcı, ədat və yerlik hal şəkilçiləri birlikdə:

 

Məndə də o kitabdan var da!

Norveçdə də hava soyuqdur da!

Mən də elə onu deyəcəkdim də!

 

 

 

Just a moment...

KAYZEN.AZ

 

[+Дюймовочка 44,636]

Bunu izah etmekden bezdim, sehv edenler bezmedi 🤦‍♀️🤦‍♀️🤦‍♀️🤦‍♀️🤦‍♀️

[Bushido 122,777]

7 минут назад, Дюймовочка сказал:

Bunu izah etmekden bezdim, sehv edenler bezmedi 🤦‍♀️🤦‍♀️🤦‍♀️🤦‍♀️🤦‍♀️

 

 

Cümlələrin mənasi dəyisməsəydi hec fikir verməzdim.

[Al Pacino 118,961]

на форуме я видел тоже так ошибочно пишут 

Аббасова на них нет 

[+Дюймовочка 44,636]

6 minutes ago, Bushido said:

 

 

Cümlələrin mənasi dəyisməsəydi hec fikir verməzdim.

Bele cetindi bunu yadda saxlamaq? Bunlar nece mekteb qurtarib?

 

bir de bu falan sozu dushub agizlarina 🤦‍♀️🤦‍♀️🤦‍♀️ Olan-qalan etim tokulur.

[+JaFlour 7,056]

28 minutes ago, Дюймовочка said:

Bele cetindi bunu yadda saxlamaq? Bunlar nece mekteb qurtarib?

 

bir de bu falan sozu dushub agizlarina 🤦‍♀️🤦‍♀️🤦‍♀️ Olan-qalan etim tokulur.

ele men de bu fikirdeyem))

Duz yazdim?)

[+114 3,755]

Правил не учил, но интуитивно понятно же где слитно, а где раздельно.

А вообще часто подкалываю на этом азербайджаноязыцных

[+Дюймовочка 44,636]

12 minutes ago, JaFlour said:

ele men de bu fikirdeyem))

Duz yazdim?)

Duzdur)) gundeliyini getir))

[+Glock 54,173]

Лично от себя, тящяккур)

[+Фрекен Бок 16,788]

29.06.2020 в 12:59, Bushido сказал:

 Qrammatikamızın qlobal problemlərindən biri də «da», «də» ədatları və bağlayıcılarının "-da", "-də" yerlik hal şəkilçilərindən fərqləndirilməməsi, bitişik yazılmasıdır. 

Əslində, məsələ çox sadədir:

1. Ədatlar və bağlayıcılar ayrı, şəkilçilər bitişik yazılır.
2. Söz Kimdə? Nədə? Harada? sualına cavab verirsə, deməli, -da, -də şəkilçidir və bitişik yazılır.
3. İştirak mənasını verən da, də bağlayıcıları və da, də ədatları isə ayrı yazılır.

Məsələn:
Şəkilçi kimi:
 

Məndə çoxlu otaq bitkisi var. (kimdə?)

Sizdə bu barədə məlumat var? (kimdə?)

Bergen şəhəri Norveçdə yerləşir. (harada?)

Kitabda bu barədə heç nə deyilməyib. (nədə?)

Bağlayıcı kimi:
 

Mən də ora gedəcəm. ( həmçinin mən, həm də mən)

Bəs sən də gələcəksən?

Norveç də Skandinaviya ölkəsidir?

Artıq qaranlıq gec düşür, havalar da isinir.

Ədat kimi:
 

Belə də vicdansızlıq olar?

Gəl çıx da!

Cümlədə həm bağlayıcı, həm də yerlik hal şəkilçisi:

 

Məndə də o kitabdan var.

Sizdə də işıq yoxdur?

Norveçdə də hava soyuqdur.

Bağlayıcı, ədat və yerlik hal şəkilçiləri birlikdə:

 

Məndə də o kitabdan var da!

Norveçdə də hava soyuqdur da!

Mən də elə onu deyəcəkdim də!

 

 

 

Just a moment...

KAYZEN.AZ

 

А не проще ориентироваться по ударениям?

MəndƏ - если ударение падает на də, пишется слитно.

MƏn də - если də без ударения, пишется раздельно. 

[+Nkek 6,818]

8 часов назад, Фрекен Бок сказал:

А не проще ориентироваться по ударениям?

MəndƏ - если ударение падает на də, пишется слитно.

MƏn də - если də без ударения, пишется раздельно. 

Мян дя , об этом подумала . @Bushido, вас наверное , передергивает от моей неграмотной писанины на родном языке. Но, этот урок я усвоила )) честное пионерское. Можно , будет сюда вопросы задавать , если, сомневаюсь в грамматике ? 

[Bushido 122,777]

17 минут назад, Nkek сказал:

Мян дя , об этом подумала . @Bushido, вас наверное , передергивает от моей неграмотной писанины на родном языке. Но, этот урок я усвоила )) честное пионерское. Можно , будет сюда вопросы задавать , если, сомневаюсь в грамматике ? 

 

 

Как будто я грамотно пишу ))

 

Da, de cümlenin menasini deyishmeseydi ve millet arasinda bu sehv son zamanlar bele yaygin olmasaydi hec mövzu acmazdim.

[Bushido 122,777]

22 минуты назад, Nkek сказал:

Можно , будет сюда вопросы задавать , если, сомневаюсь в грамматике ? 

 

Buyurun

[+A_12 Topic Author 27,914]

1 hour ago, Bushido said:

 

Buyurun

Создавал тему месяца два назад именно с той целью чтобы люди спрашивали друг у друга правописание, этимологию, грамматику... Понимаю зачем Вы открыли отдельную, новую тему - чтобы донести это правило до всех. Но может теперь объдинить? Для меня не принципиально.

[Bushido 122,777]

1 минуту назад, A_12 сказал:

Создавал тему месяца два назад именно с той целью чтобы люди спрашивали друг у друга правописание, этимологию, грамматику... Понимаю зачем Вы открыли отдельную, новую тему - чтобы донести это правило до всех. Но может теперь объдинить? Для меня не принципиально.

 

Men yoldayam, siz o mövzunu tapin zehmet olmasa orda bir söz yazin ki, mövzu yuxari qalxsin, men de birleshdirim.

[+A_12 Topic Author 27,914]

2 hours ago, Nkek said:

Мян дя , об этом подумала . @Bushido, вас наверное , передергивает от моей неграмотной писанины на родном языке. Но, этот урок я усвоила )) честное пионерское. Можно , будет сюда вопросы задавать , если, сомневаюсь в грамматике ? 

У нас у всех есть ошибки, так что спрашивайте и исправляйте сами. Буду только рад и ответить и исправить(ся).

[+Nkek 6,818]

18 минут назад, A_12 сказал:

У нас у всех есть ошибки, так что спрашивайте и исправляйте сами. Буду только рад и ответить и исправить(ся).

Я , конечно , выросла из того возраста, когда стыдно не спросить , а не знать .  К языку пришлось приобщаться на работе ... и получилось , что речь была поставлена быстро  , в силу , абсолютного слуха , а с грамматикой , беда . Но, все равно буду спрашивать , потому что испытываю трудности с поиском информации в инете . Спасибо ! 

[+Nkek 6,818]

Простой ... саде и саделовх  Можно примеры ?